Genel Bakış
Rekabet Kurumu
Rekabet Kurumu (RK), piyasada rekabeti tesis etmek ve korumak suretiyle ekonomik verimliliği en üst düzeye çıkarmayı hedeflemektedir. Kurum'un temel sorumluluk ve yetkileri aşağıdaki gibidir:
Rekabet Kanunu'nda tanımlanan faaliyetler ve resmi işlemler hakkında başvuru üzerine veya resen inceleme, araştırma ve soruşturma yapmak; Kanun'a aykırılıkların önlenmesi için gerekli tedbirleri almak; idari düzenlemeler yapmak
Rekabet kuralları ile çelişen ancak ekonomi ve tüketiciler için faydalı olan anlaşmalara muafiyet tanınması ve ilgili yönetmeliklerin çıkarılması
Belirli bir ölçeğin üzerindeki birleşme, devralma ve ortak girişimlerin incelenerek piyasada tekelleşmenin önlenmesi
Özelleştirme sürecinde kamu teşebbüslerinin özel sektöre devrinin incelenmesi ve özelleştirilen işletmelerde tekelleşmenin önlenmesi
Piyasalarda rekabeti olumsuz etkileyecek veya kısıtlayacak çeşitli kanun ve düzenlemeler hakkında kamu kurum ve kuruluşlarına görüş bildirerek piyasalarda rekabet koşullarının hakim kılınmasını sağlamak
www.rekabet.gov.tr
Enerji Piyasası Düzenleme KurumuEnerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), sağlıklı, şeffaf ve rekabetçi bir piyasanın oluşturulması ve bu koşulların sürdürülmesi; elektrik ve enerji kaynaklarının kalite, miktar, fiyat ve çevreyle uyum açısından en uygun şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması amacıyla enerji piyasasını düzenler ve denetler. Kurumun başlıca sorumlulukları ve yetkileri aşağıdaki gibidir:
Tüzel kişilerin elektrik, doğal gaz, petrol ve likit petrol gazı piyasalarındaki yetkili faaliyetlerini ve bunlardan kaynaklanan hak ve yükümlülüklerini tanımlayan lisansların verilmesi; söz konusu piyasalarda faaliyet gösteren kuruluşların denetlenmesi
Piyasa performansının izlenmesi, ilgili düzenlemelerin tasarlanması ve uygulama sürecinin denetlenmesi
Fiyatlandırmaya ilişkin yasal ilkelerin belirlenmesi
İhlal durumunda Elektrik Piyasası Düzenleme Kurulu aracılığıyla idari yaptırımların uygulanması
www.epdk.gov.tr
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) mevduat sahiplerinin hak ve menfaatlerini korur; finansal piyasalarda güven ve istikrarı temin eder; finans sektörünün gelişimini destekler ve kredi sisteminin etkin çalışmasını kolaylaştırır. Kurumun temel sorumlulukları ve yetkileri aşağıdaki gibidir:
Bankaların, finansal holding şirketlerinin ve kısmen finansal kiralama ve faktoring şirketlerinin kuruluş, yönetim, teşkilat, hisse değişimi ve benzeri işlemlerini düzenlemek; bu düzenlemelere uyulmasını sağlamak amacıyla denetim yapmak
Daha rekabetçi bankacılık faaliyetleri için işlem ve aracılık maliyetlerinin azaltılması, rekabet gücünün artırılması, piyasa entegrasyonunun ve işleyişinin etkinleştirilmesi, piyasanın şeffaflaştırılması ve ilgili kurumların görüşlerinin finansal piyasalara ilişkin düzenlemelere yansıtılmasının sağlanması
Bankacılık kanunu kapsamındaki kuruluşların risk yapıları, iç kontrolleri, risk yönetimleri, iç denetim sistemleri, alacakları, özkaynakları, borçları, kar ve zarar hesapları, yükümlülük ve borç bakiyeleri ile mali bünyeleri üzerinde etkili olan tüm unsurların kurumsal yönetim ilkelerine uygunluğunun denetlenmesi
Bağımsız denetim kuruluşları tarafından hazırlanan yıllık mali raporların değerlendirilmesi
Sermaye Piyasası Kurulu
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), yatırımların menkul kıymetlere dönüştürülmesi yoluyla halkın ekonomik kalkınmaya etkin ve yaygın bir şekilde katılımını sağlamayı, sermaye piyasasında adalet, şeffaflık ve istikrar ilkelerini gözeterek yatırımcıların hak ve yararlarını korumayı amaçlamaktadır. Kurumun başlıca görev ve yetkileri şunlardır:
Kamuyu doğru, zamanında ve yeterli şekilde aydınlatmak
Sermaye Piyasası Kanunu kapsamındaki kuruluşların denetim ve değerlendirme süreçlerini düzenleyen hüküm ve esasların belirlenmesi
Ulusal ve uluslararası mevzuatın gereklerini yerine getirmek ve finansal istikrarı sağlamak amacıyla diğer düzenleyici ve denetleyici kurumlarla işbirliği yapmak
Halka açık şirketler ve sermaye piyasası kurumları tarafından işe alınan çalışanların eğitim ve mesleki yeterlilik belgelerine ilişkin esasların belirlenmesi ve eğitim merkezlerinin kurulması
Sermaye piyasası oyuncularına yatırım tavsiyesi sunacak kuruluşların uyması gereken kuralların belirlenmesi
Başvurular ve duyurular aracılığıyla Kamuyu Aydınlatma Platformu'nun çalışma esaslarının belirlenmesi
Halka açık limited şirketlerin, borsaların ve öz düzenleyici kurumların BT sistemlerinin düzenlenmesi
Halka açık limited şirketlerin yönetim kurullarında meydana gelen boşalmalara geçici olarak üye atanması
www.spk.gov.tr
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), telekomünikasyon piyasasında yasal düzenleme, denetleme, yetkilendirme, uzlaştırma ve benzeri işlevleri üstlenmektedir. Kurumun temel sorumluluk ve yetkileri aşağıdaki gibidir:
Şebeke ve altyapıların yasal uygunluğunu denetlemek ve uygun olmayanları ortadan kaldırmak
Piyasadaki lisanslara, standartlara ve mevzuata uygunluğun denetlenmesi
Gerektiğinde işletmeciler arasında uyuşmazlık çözüm prosedürlerinin yürütülmesi ve diğer gerekli önlemlerin alınması
Tüketicilerin ve son kullanıcıların telekomünikasyon hizmetlerine eşit erişiminin sağlanması ve hak ve menfaatlerinin korunmasına yönelik usul ve esasların belirlenmesi
Telekomünikasyon sektöründe kullanılan her türlü sistem ve cihazın uyması gereken ulusal standartları belirlemek, yayınlamak ve piyasanın bu standartlara uygunluğunu denetlemek
www.btk.gov.tr
Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurulu
Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurulu (TAMRB), tütün, tütün mamulleri, alkol ve alkollü içkilerin kayıt, izin ve düzenleme sistemlerine ilişkin işlemleri takip etmekte; tütün ve alkol tüketiminin tıbbi ve sosyal zararlarının önlenmesine yönelik düzenlemeler yapmakta ve ayrıca kanunların uygulanmasına yönelik sektöre özgü uygulama rehberleri yayınlamaktadır. Kurumun temel sorumlulukları ve yetkileri aşağıdaki gibidir:
Tütün üretimini düzenlemek ve denetlemek, tütün tohumu ithalatı ve tütün ticareti için izin vermek ve kamu alımları yoluyla tütün ürünleri almak ve satmak
Tütün işleme tesislerinin kurulması için gerekli izinleri vermek; bu tesislerin faaliyetlerini denetlemek, tütün depolarını ve ambarlarını izlemek, tütün depolarına ilişkin izinleri vermek
Piyasada faaliyet gösteren kuruluşların denetlenmesi
Tütün üretimi için kuruluş, üretim ve satış izinlerinin verilmesi
Etil alkol, metanol, distile alkollü içkiler ve bira piyasalarının düzenlenmesi; ülke genelinde yürürlüğe konulacak yönetmeliklerin çıkarılması ve AB mevzuatıyla uyumlaştırılması
www.tapdk.gov.tr
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı
Diğer düzenleyici ve denetleyici kurumlardan farklı olarak son derece önemli bir otorite olan Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB), Türkiye'deki özelleştirme süreçlerinin koordinasyonundan sorumludur. Ülkedeki özelleştirme süreçlerinin tüm sorumluluğuna sahip özerk bir idari organdır. İdare'nin temel sorumlulukları ve yetkileri aşağıdaki gibidir:
Kuruluşların özelleştirme kapsamına alınması/çıkarılması veya uygun kuruluşların özelleştirmeye hazırlanmasının yönlendirilmesi için Özelleştirme Yüksek Kurulu'na teklifte bulunmak
Uygun kuruluşlar için özelleştirme planı hazırlanması ve gerekli özelleştirme prosedürlerinin belirlenmesi
Kuruluşların özelleştirme sürecini yürütmek, özelleştirme öncesi süreçte kuruluşlara rehberlik etmek ve bu alandaki çalışmaları koordine etmek
Kuruluşların mali, idari ve hukuki yapılarına ilişkin yönetmeliklerin çıkarılması
Özelleştirme Fonunun Yönetilmesi
www.oib.gov.tr
Kamu İhale Kurumu
Kamu İhale Kurumu, kamu hukukuna tabi olan veya kamunun denetimi altında bulunan veya kamu fonlarını kullanan kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan her türlü ihalede uygulanacak esas ve usulleri belirler; kanunda belirtilen ihale makamlarının tasarrufunda bulunan herhangi bir kaynakla finanse edilen mal, hizmet veya yapım işlerinin alımını koordine eder. Kurumun başlıca sorumlulukları ve yetkileri aşağıdaki gibidir:
İhale işlemlerinin başlamasından sözleşmenin imzalanmasına kadar geçen süre içinde ihale makamının eylemlerinin yürürlükteki mevzuata aykırı olduğunu iddia eden şikayetleri ele almak
Kamu İhale Kanunu ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ile standart ihale dokümanları ve sözleşmelere ilişkin tüm mevzuatın çıkarılması, geliştirilmesi ve uygulanmasına rehberlik edilmesi
İhalelere teklif vermesi yasaklanan kuruluşların kayıtlarının tutulması
İhale ilanlarına ilişkin usul ve esasları belirlemek, Kamu İhale Bültenini yayımlamak
www.ihale.gov.tr
Şeker Kurumu
Şeker Kurumu, ülke şeker ihtiyacının yurt içinde üretilerek veya ithal edilerek karşılanmasına yönelik şeker rejimi, şeker üretimi, fiyatlandırılması ve pazarlanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemekle görevli ve yetkili kurumdur. Kurum, şeker mevzuatının uygulanmasını sağlar ve faaliyetlerin mevzuata uygunluğunu denetler. Kurum, karar organı olan Şeker Kurulu aracılığıyla aşağıdaki görev ve yetkilere sahiptir:
Kota belirleme, iptal etme ve aktarma kararlarının alınması ve uygulanması
Şirketlerin pazardaki katılım paylarının belirlenmesi
Depolama kesintileri ve primlere ilişkin kararların alınması ve uygulanması
Piyasa parametrelerinin değerlendirilmesi ve gerekli görülen düzenlemelere ilişkin görüşlerin üst kuruma iletilmesi
Yasal idari yaptırımların uygulanması
Ar-Ge sürecini yönlendirmek ve gerekli görüldüğünde kaynak tahsis etmek
İlgili tesislerde denetimlerin gerçekleştirilmesi
www.sekerkurumu.gov.tr
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) radyo ve televizyon faaliyetlerinin düzenlenmesi ve denetlenmesinden sorumludur. Karasal, sayısal, uydu, kablo ve IPTV yayıncılarına yayın lisansı ve izni RTÜK tarafından verilmektedir. RTÜK, yayıncıları doğrudan veya izleyici şikayetleri üzerine denetler ve gerekli gördüğü durumlarda yaptırımlar uygular. Kurumun temel sorumluluk ve yetkileri aşağıdaki gibidir:
Yayın hizmetleri piyasasında bilgi edinme özgürlüğünü güvence altına alacak ve rekabet ortamını tesis edecek tedbirleri almak
TV kanal ve radyo frekans planlarının hazırlanması ve uygulanması
Medya hizmet sağlayıcıların lisans başvuruları için gereklilikleri tanımlamak, uygun kuruluşlara lisans vermek, uygunluğun sürdürülüp sürdürülmediğini denetlemek ve gerektiğinde lisansları geri almak
Türkiye'de yerleşik medya hizmet sağlayıcıların yayınlarının yürürlükteki mevzuata ve ilgili uluslararası sözleşmelere uygun olup olmadığını denetlemek
Türkiye'de yerleşik olmayan ancak Türkiye'nin yargı yetkisine tabi olan medya sağlayıcıların yayın hizmetlerinin yürürlükteki mevzuata ve uygun uluslararası sözleşmelere uygun olup olmadığını denetlemek
Yayın izlenme oranlarının ölçülmesi ve denetlenmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi, ihlallere ilişkin yaptırımların tanımlanması
www.rtuk.org.tr
Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu
Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK), kaliteli ve güvenilir bir finansal raporlama ve bağımsız denetim ortamının sağlanması amacıyla, finansal raporların uluslararası standartlara uygun olarak hazırlanmasını ve denetlenmesini temin etmek ve etkin bir kamu gözetimi sağlamak üzere standartlar geliştirmek amacıyla kurulmuştur. Kurumun temel sorumlulukları ve yetkileri aşağıdaki gibidir:
Kanunen hesap vermekle yükümlü olanların mali tablolarının ihtiyaca uygunluğunu, saydamlığını, güvenilirliğini, anlaşılabilirliğini ve tutarlılığını sağlamak üzere uluslararası standartlarla uyumlu Türkiye Muhasebe Standartlarını oluşturmak ve yayımlamak
Bağımsız denetçilerin ve denetim firmalarının kurulmasına ve faaliyet göstermesine ilişkin şartların belirlenmesi; uygun kuruluşların ilan edilmesi, tescil edilmesi ve kamuya açıklanması
Bağımsız denetçilerin ve denetim kuruluşlarının faaliyetlerinin düzenlemelere uygunluğunu gözetmek ve denetlemek; herhangi bir ihlal durumunda faaliyet izinlerini askıya almak veya geri almak
Bağımsız denetçiler için sınav, yetkilendirme, sicil ve disiplin soruşturması süreçlerini yürütmek, eğitim ve mesleki etik standartlarını oluşturmak ve eksikliklerin giderilmesi için gerekli tedbirleri almak
Uygun uluslararası yetkili kuruluşlarla işbirliği yapmak; Türkiye'de denetim yapma yetkisine sahip yabancı denetçileri ve denetim firmalarını tescil etmek ve bu amaçla kamuya açıklama yapmak
www.kgk.gov.tr