Genel Bakış
SSK, Emekli Sandığı ve Bağ-Kur olmak üzere üç sigorta sandığı 2007 yılında Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) adı altında tek bir çatı altında birleştirilmiştir. Üç sigorta fonu birlikte 2008 yılı itibariyle nüfusun yaklaşık %81'ini kapsamaktadır. Sistem 2008 yılı başında tam olarak faaliyete geçmiştir.
Sosyal Güvenlik Prim Ödemeleri
Sosyal güvenlik primleri (çalışanın brüt kazancının bir yüzdesi olarak) hem işverenler hem de çalışanlar tarafından ödenir. Ana hatlarıyla belirtmek gerekirse, aşağıdaki tablo konuya ilişkin oranları göstermektedir.
Sosyal Güvenlik Primleri (ofis çalışanları)
Risk türü
İşveren payı (%)
Çalışan payı (%)
Toplam (%)
Kısa vadeli riskler
2*
–
2*
Uzun vadeli riskler
11
9
20
Genel sağlık sigortası
7.5
5
12.5
İşsizlik sigortasına katkı
2
1
3
Toplam
22.5*
15
37.5*
*6385 sayılı Kanun uyarınca kısa vadeli risklere ilişkin prim oranları risk oranına bakılmaksızın tüm işverenler için %2 olarak belirlenmiştir.
Kendi ülkelerinde sosyal güvenlik primi ödeyen yabancılar, eğer kendi ülkeleri ile Türkiye arasında karşılıklı bir anlaşma varsa, Türk sosyal güvenlik primlerini ödemek zorunda değildir.
İşsizlik Sigortası Prim Ödemeleri
Çalışanlar, işverenler ve devlet, İşsizlik Sigortası Planına, çalışanın brüt maaşının sırasıyla %1, %2 ve %1'i oranında zorunlu katkı yapmakla yükümlüdür. Sosyal güvenlik prim ödemeleri gibi, işsizlik sigortası primleri de aylık olarak ödenmelidir. İşverenler bu primleri vergiye tabi gelirlerinden düşebilmektedir. Öte yandan, çalışanın ödediği primler çalışanın gelir vergisi matrahından düşülebilmektedir.
Türkiye ile yürürlükte olan bir sosyal güvenlik anlaşması bulunan kendi ülkesinin zorunlu sosyal güvenlik sistemi kapsamında kalan yabancı bir kişi, Türk sosyal güvenliğine sigorta ödemeleri yapmakla yükümlü değildir. Yurtdışında sigortalı olunduğuna dair kanıt yerel sosyal güvenlik ofisine sunulmalıdır. Eğer çalışan yabancı bir sosyal güvenliğe tabi değilse, genellikle tam prim ödenecektir. İşsizlik sigortası primleri beyan edilir ve sosyal güvenlik prim katkıları ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenir.