%402x.svg)
Genel Bakış
Malvarlığı devri konusu Türk Hukuk Sistemi'nde özel olarak düzenlenmemiş olmakla birlikte, çeşitli kanunlarda doğrudan veya dolaylı olarak bu konuya ilişkin hükümler yer almaktadır. Malvarlığı devirlerine ilişkin hükümler arasında 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 202 ve 203. Maddeleri ile 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun malvarlığı ve işletme hakkı devirlerine ilişkin 202 ve 203. maddeleri ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 134 ila 158. maddeleri malvarlığı devirlerine ilişkin hükümler arasında yer almaktadır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun birleşmeye ilişkin 134 ila 158. maddeleri.
Borçlar Kanunu'nun 202. maddesine göre; "Bir malvarlığını veya bir işletmeyi aktif ve pasifiyle birlikte devralan kimse, alacaklılara karşı malvarlığının ve işletmenin borçlarından, devralanın bunu alacaklılara bildirdiği veya ticari işletmeler için Ticaret Sicili Gazetesinde, diğerleri için Türkiye çapında dağıtımı olan gazetelerden birinde ilan yoluyla duyurulduğu tarihten başlayarak sorumlu olur.
Ancak, önceki borçlu iki yıl süreyle devralanla birlikte müteselsil borçlu sıfatıyla sorumlu olmaya devam eder. Bu süre, vadesi gelmiş borçlar için tebliğ veya ilan tarihinden, vadesi daha sonra gelecek borçlar için ise bu borçların muaccel olduğu tarihten itibaren işlemeye başlar. Borçların bu şekilde üstlenilmesinin sonuçları, harici bir üstlenme sözleşmesinden doğan sonuçlarla aynıdır. Bildirim veya ilan yoluyla açıklama yükümlülüğü devralan tarafından yerine getirilmedikçe, ikinci fıkrada öngörülen iki yıllık süre işlemeye başlamaz." Yine aynı kanunun 203. Maddesine göre; "Bir teşebbüs diğer bir teşebbüsle aktif ve pasifinin karşılıklı olarak devralınması veya birinin diğerine katılması suretiyle birleşirse, her iki teşebbüsün alacaklıları bir malvarlığının devrinden doğan haklara sahip olurlar ve bütün borçlarını yeni teşebbüsten alabilir ve tahsil edebilirler."
Bir işletmenin devri Türk Ticaret Kanunu'nun 11. Maddesinde özel olarak yeniden düzenlenmiş, işletmenin devri halinde devrin kapsamı ve şekli bir hükümle düzenlenmiş, birleşmeler ise 134-158. Maddeler arasında özel olarak düzenlenmiştir.
Birleşme ve devralma türü bir faaliyetten arzu edilen sonuçların elde edilebilmesi için öncelikle Ticaret Kanunu, Borçlar Kanunu ve özellikle birleşmeyi sağlayacak şirketlerin tabi olduğu mevzuat hükümlerinin gözden geçirilmesi gerekmektedir.
Söz konusu maddeler uyarınca, bir tüzel kişi bir işletmeyi (şirketi) aktif ve pasifleri ile birlikte devraldığında, bu tüzel kişi söz konusu şirketin borç ve alacaklarından da sorumlu olacaktır.
Türk Borçlar Kanunu'nun 202. ve 203. maddelerinden de anlaşılacağı üzere, devreden ve devralan, alacaklılara bildirim veya ilandan itibaren iki yıl süreyle borçların ödenmesinden müteselsilen sorumludur.
Devreden ve devralan arasındaki ilişki, bir işletmenin varlık ve yükümlülüklerinin devri için yapılan anlaşmaya tabi olacaktır.
Ancak 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 7. maddesi uyarınca, belirli bir sektörde hâkim durum yaratacak veya mevcut hâkim durumu güçlendirecek nitelikteki birleşme ve devirler yasaklanmış ve bu kategoriye girecek belirli bir değerin üzerindeki devirler Rekabet Kurumu'nun iznine bağlanmıştır. Devre ilişkin yasal onay, mevzuatta öngörülen iletişim araçlarıyla duyurulmalıdır. Varlık devri vergiye tabidir, çünkü devir satan/devreden şirketin geliri olarak kabul edilebilir, bu nedenle bir kurumlar vergisi yükümlülüğü doğacaktır. Varlık devri genellikle varlıkların satış değeri üzerinden KDV'ye tabidir.
KDV oranı farklı varlıklar için değişmekle birlikte (%1, %8 ve %18), genel KDV oranı %18'dir. KDV yükümlülüğü, yatırım teşvik belgeleri gibi çeşitli yöntemlerle azaltılabilir.
Varlık devrine ilişkin temel maddeler
Türk Borçlar Kanunu: Madde 202 ve Madde 203
Türk Ticaret Kanunu: Madde 134-158
İcra ve İflas Kanunu: Madde 280
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun: Madde 30
Rekabet Kanunu: Madde 7
%401x.svg){kind=icon}
